Wskutek ustawowego uzależnienia udzielania azylu od nieokreślonego "ważnego interesu Rzeczypospolitej Polskiej", Rzeczpospolita Polska zamiast wykonywać swój konstytucyjny oraz wynikający z "Powszechnej deklaracji praw człowieka" obowiązek udzielania azylu osobom prześladowanym, pozwala Ministrowi Spraw Zagranicznych robić na przyznawaniu azylu prywatne interesy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzyga o obywatelskim prawie do żądania rozpatrzenia wniosku azylowego cudzoziemca.
Polska interesowna pomoc azylowa
W postępowaniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie prowadzonym pod sygnaturą akt: IV SA/Wa 2585/13 (posiedz. jawne: 2014-04-03, g. 12:45, sala G; http://archi.wiki.praw.pl/2kiur580f8f, http://archi.wiki.praw.pl/2kito4wf5ee), wskazana została niezgodność obecnego polskiego prawa azylowego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, spowodowana uzależnieniem każdego przyznania azylu w Polsce od stwierdzenia w tym przyznaniu nieokreślonego "ważnego interesu Rzeczypospolitej Polskiej" (art. 90 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzyga o obywatelskim prawie do żądania rozpatrzenia wniosku azylowego cudzoziemca. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców domaga się oddalenia przez Sąd skierowanej do Sądu skargi z dnia 7 października 2013 r., twierdząc, że to wnioskodawca (żądający), a nie organ administracyjny, ma obowiązek ustalania przesłanek uznania albo nieuznania praw strony postępowania administracyjnego; że na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania swego "interesu prawnego", a na organie administracyjnym nie spoczywa obowiązek wykazania braku "interesu prawnego" osoby, której nie uznaje za stronę postępowania administracyjnego z jej własnego wniosku: "wnioskodawca ograniczył się bowiem do bezskutecznej próby wykazywania swego interesu prawnego poprzez własną, zupełnie nieprzekonującą interpretację przepisów Konstytucji RP".
Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi; rozstrzyga "w granicach danej sprawy". Uzasadnienie wyroku sporządza wyłącznie na odpłatny wniosek, a po ogłoszeniu wyroku na posiedzeniu jawnym jedynie "podaje ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia".
Zdaniem strony skarżącej, konstytucyjne prawo azylu ma służyć ochronie godności człowieka i praw człowieka, a nie "ważnemu interesowi Rzeczypospolitej Polskiej" lub jej polityce zagranicznej. Ograniczanie korzystania zeń jest dopuszczalne tylko wyjątkowo, i tylko jeśli nie narusza jego istoty. Ograniczenie przyznawania azylu do wniosków azylowych, za którymi przemawia "ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej", jest rażącym naruszeniem istoty prawa azylu, i wykracza poza wszelkie konieczności przewidziane art. 31 ust. 3 Konstytucji. Prawo azylu obejmuje prawo cudzoziemca do korzystania z azylu oraz prawo obywatela żądania i kontroli rozpatrzenia wniosku cudzoziemca o azyl.
Wykluczanie możliwości kontrolnego udziału obywateli w podejmowaniu decyzji o przyznawaniu azylu, i formalne utrudnianie tego przyznawania są sprzeczne z art. 30 Konstytucji, który ustanawia obowiązek poszanowania i ochrony przez "władze publiczne" Rzeczypospolitej "przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka". Prawo azylu jest narzędziem ochrony wartości określonych art. 30 Konstytucji. Prawo azylu nie jest wyłącznym prawem podmiotowym cudzoziemców, lecz także i prawem obywateli Rzeczypospolitej do żądania wykonywania w odniesieniu do cudzoziemców obowiązku określonego art. 30 Konstytucji. Dla obywatela Rzeczypospolitej art. 30 Konstytucji stanowi nie tylko zabezpieczenie jego własnych praw, ale także stanowi prawo do udziału we wspólnocie obywateli Rzeczypospolitej potrafiącej zdobywać się na występowanie w obronie godności każdego człowieka, niezależnie od jego obywatelstwa albo braku obywatelstwa, i uznającej się za część "Rodziny Ludzkiej" powołanej na wstępie Konstytucji, a nie za gromadę połączoną samą tylko troską o własny dobrobyt. Dla obywatela Rzeczypospolitej przepisy art. 30 i art. 56 Konstytucji stanowią uprawnienie do żądania od "władz publicznych" Rzeczypospolitej działania na rzecz ochrony godności człowieka i dobra Rodziny Ludzkiej.
Ograniczenie przepisem art. 90 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przyznania azylu do przypadków, w których przemawia za nim nieokreślony "ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej", jest rażącym naruszeniem art. 31 ust. 3 Konstytucji, który nie dopuszcza ustawowego ograniczania korzystania z konstytucyjnych praw dla nieokreślonego "ważnego interesu Rzeczypospolitej". Ustawowe stosowanie nie określonego prawnie wyrażenia "ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej" jako przesłanki przyznania azylu jest niezgodne z zasadą określoności prawa z art. 2 Konstytucji oraz z zasadą z art. 7 Konstytucji działania organów państwa wyłącznie na podstawie prawa i w jego granicach, ponieważ dowolność wyboru celów i okoliczności, uznawanych za objęte tym nie określonym prawnie wyrażeniem, skutkuje dowolnością przyznania albo odmowy azylu.
Prawo azylu obejmuje prawo cudzoziemca do uzyskania azylu oraz prawo obywatela do żądania zgodnego z prawem rozpatrzenia wniosku cudzoziemca o przyznanie mu azylu. Zastosowane w Konstytucji wyrażenie "prawo azylu" należy interpretować w kontekście stosowanych w niej wyrażeń takich jak: "prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej" (art. 36) i "prawo do ochrony prawnej życia prywatnego" (art. 37), które mają znaczenie bierne, i dotyczą korzystania ze świadczenia Rzeczypospolitej. Wyrażenie "prawo azylu" użyte zamiast wyrażenia "prawo do azylu" odnosi się zarówno do biernego korzystania z przyznania azylu, jak i do czynnego żądania rozpatrzenia potrzeby przyznania azylu. Zastosowane w Konstytucji wyrażenie "mogą korzystać z prawa" należy interpretować w kontekście stosowanego w niej wyrażenia "mają prawo" (art. 48, art. 53 ust. 3)", które ustanawia podmiotową wyłączność konstytucyjnej gwarancji, i dotyczy korzystania z prawa przez samego uprawnionego. Wyrażenie "mogą korzystać z prawa" użyte zamiast wyrażenia "mają prawo" odnosi się do niewyłącznego korzystania z prawa przez uprawnionego, obok którego mogą występować inni uprawnieni.
W państwie prawnym każda różnica wyrażeń stosowanych w przepisach prawa musi powodować różnice w stosowaniu tych przepisów. Niedopuszczalne jest ignorowanie przez organ lub sąd różnic wyrażeń stosowanych w przepisach prawa.
W postępowaniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie prowadzonym pod sygnaturą akt: IV SA/Wa 2585/13, złożony został na podstawie art. 193 Konstytucji wniosek o skierowanie przez Sąd do Trybunału Konstytucyjnego pytania o zgodność z Konstytucją przepisu uzależniającego udzielanie azylu od nieokreślonego "ważnego interesu Rzeczypospolitej Polskiej". Wniosek został określony jako nieodzowny z powodu wyłączenia (art. 79 ust. 2 Konstytucji) z zakresu kontroli skargą konstytucyjną korzystania przez cudzoziemca z prawa azylu.
Konflikt interesów
Dnia 2 lipca 2013 r. przebywająca czasowo w Moskwie osoba ścigana za ujawnienie zorganizowanego w Waszyngtonie globalnego procederu państwowego szpiegowania oraz inwigilacji osób prywatnych nie podejrzewanych o prowadzenie, i nie prowadzących jakiejkolwiek działalności budzącej wątpliwości prawne lub moralne, zwróciła się do Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o udzielenie jej azylu na terytorium Rzeczypospolitej z powodu zagrożenia okrutnym i nieludzkim traktowaniem, a nawet śmiercią.
Uprzedzające rozpatrzenie tego wniosku azylowego oświadczenie Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej o jego odmowie zgody na udzielenie azylu, wyrażone słowami: "Wpłynęło pismo, które nie spełnia warunków formalnych podania o azyl. Ale nawet gdyby spełniło, nie dam pozytywnej rekomendacji" (http://www.rp.pl/artykul/1025454.html), rażąco narusza obowiązek z art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego, rzetelnego rozpatrzenia sprawy przed wydaniem decyzji, oraz rażąco narusza art. 25 par. 1 Kodeksu, wymagający wykluczenia konfliktu między interesem Rzeczypospolitej określonym przepisami Konstytucji, a określonym powiązaniami zawodowymi ministra interesem majątkowym ministra, który "od 2002 r. do 2005 r. był członkiem rzeczywistym (resident fellow) Amerykańskiego Instytutu Przedsiębiorczości w Waszyngtonie oraz dyrektorem wykonawczym Nowej Inicjatywy Atlantyckiej" (http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/minister_sz/).
Zdaniem strony skarżącej, Ministra Spraw Zagranicznych należało w sytuacji jawnego konfliktu interesów, powstałej z winy ministra, wyłączyć od udziału w załatwianiu sprawy wniosku o azyl, objętym bezprawnym oświadczeniem ministra. Możliwość, skuteczność i szkodliwość rządowego wpływu na sędziów i urzędników wystarczająco udatnie zaprezentował prezes Sądu Okręgowego w Gdańsku. Zgodnie z art. 1 i art. 2 Konstytucji, Rzeczpospolita ma być państwem prawnym i dobrem wspólnym wszystkich obywateli, a nie łupem urzędnika gotowego załatwić sprawę azylu bez jej rozpatrzenia, wyłącznie podług swego prywatnego interesu, w oczywistym konflikcie interesów, by w razie potrzeby móc wrócić do pracy w stolicy państwa ostentacyjnie naruszającego prawa człowieka.
